|
تریبون فمینیستی ایران:
وقتی شیما محمود نه ساله بود ، مادرش ، صباح ، قابله روستا را خبر کرد تا مراسمی زنانه را اجرا کند ، مراسمی که در بین زنان مصری روستایی از مدت ها پیش مرسوم بوده است .
در اتاق خواب ، صباح ، قابله و یک زن دیگر شیما را محکم نگه داشتند و با یک قیچی تیز او را ختنه کردند . شیما جیغ می کشید ، مادرش گذشته خودش را به یاد آورد که دو روز تمام نمی توانست راه برود.
وقتی از او پرسیدم که چرا دخترش را تحت عملی قرار داده که خودش 25 سال پیش از آن رنج برده است جوابی نداشت: " رسم است ." در پشت مقنعه بلند سیاهش شانه هایش را به آرامی بالا انداخت: " از کسی در این مورد سوال نکردم . فقط طبق رسم و رسوممان عمل کردم ."
جواب صباح تصدیقی بر مشکلاتی است که فمینیست های مصری با آنها در جنگ برای محو سنتی هستند که حداقل دو هزاره بر دختران جوان در آفریقا اعمال شده است.
احترام نسبت به سنت های قدیمی به قدری زیاد است که علیرغم هشدارهای بهیاران نسبت به خطر عفونت و مرگ ناشی از ختنه، سازمان های حقوق بشر تخمین می زنند که روزانه 3600 دختر مصری تجربه شیما را تحمل می کنند .
امروزه ، گسترش فراگیر اسلام در مصر بعد جدیدی به این سنت دیرینه داده است : مذهب .
هر چند ختنه زنان قرن ها قبل از ظهور اسلام وجود داشته است ، اما تلاش های دولت سکولار مصر برای محو عمل با مقاومت سرسختانه اسلام گرایان محافظه کار روبه رو شده است . این مقاومت ها بخصوص بعد از پخش گزارشی از ختنه یک دختر 12 ساله از شبکه تلویزیونی سی ان ان آمریکا در 1994 تشدید شده .
این گزارش ، که نشان می داد دختر قبل از عمل گریه می کند و بعد در حالی که یک باربر محلی ختنه اش می کند جیغ می کشد ، برای اولین بار موضوعی را که تا آن زمان به آرامی در سطح کلینیک های زنان در مصر دنبال می شد علنی کرد .
در 1995 اسماعیل سلام ، وزیر بهداشت مصر ، تسلیم فشارهای سازمان های محلی و بین المللی زنان شد و ختنه زنان در بیمارستان های دولتی را ممنوع اعلام کرد .
در همان زمان نیروهای محافظه کار خود را برای جنگ به منظور نگه داشتن آنچه کاملا شخصی و مربوط به پدر و مادر و توصیه شده توسط اسلام می دانستند آماده کردند .
رهبر آنها ، شیخ یوسف ا لبدری ، روحانی است که زندگی اش را وقف تطبیق قوانین سکولار مصر با قوانین اسلامی کرده است . آنها از وزارت بهداشت به خاطر ممنوع کردن عمل و از وزارت آموزش و پرورش به خاطر استفاده از کتاب های درسی که در آنها از ختنه به عنوان " سنتی مضر " یاد شده بود ، شکایت کردند .
ژوئن گذشته ، دادگاهی در قاهره با استفاده از اصطلاحات قانونی ، مصوبه وزارت بهداشت را وارونه کرد . محافظه کاران این رای را پیروزی اسلام دانستند . البدری می گوید " در دین ما الزامی بر این کار نشده . اما برای خود زن بهتر است که ختنه بشود . "
اما همه اسلام گرایان مصری مثل او فکر نمی کنند . برخی از تاثیر گذارترین رهبران مذهبی ،که در بین آنها دو تن از بلند مرتبه ترین شخصیت های مذهبی ، مفتی و شیخ الازهرنیز قرار دارند ، تاکید کرده اند که قرآن ، کتاب مقدس مسلمانان ، در این مورد سکوت کرده است .
در اینجا بهیاران تاکید می کنند که این عمل که قبل از اسلام هم انجام می شده است ، بیشتر با طبقه و سنت های قدیمی در ارتباط است تا اعتقادات مذهبی : برای مثال این عمل همان قدر که در بین اکثریت مسلمان مصری شایع است در بین اقلیت مسیحی قبطی هم رواج دارد، در حالی که احتمال بیشتری دارد که دختران خانواده های طبقه بالا ، فارغ از مذهبشان ، ختنه نشوند . همچنین این عمل در کشور های متعصب اسلام گرا مانند ایران و عربستان تقریبا ناشناخته است .
دکتر مواهب مولی می گوید " مذهب دلیل اصلی نیست ." او 12 سال است که در یک کلینیک کوچک در یکی از محلات فقیر نشین قاهره با آنچه او و همکارانش " قطع اعضا تناسلی زنان " می نامند ، مبارزه می کند .
مولی می گوید :" ختنه کردن ، فارغ از مذهب دختر ، برابر با حفظ پاکدامنی اوست . و در جامعه ای که مفهوم شرافت خانوادگی با پاکدامنی زنان خانواده معنا پیدا می کند ، ختنه برترین ارزش است ."
او ادامه می دهد " آنها می خواهند دختر را از عشق دور نگه دارند . و آن را به پاکیزگی و باکره گی ربط می دهند ."
در دهات ، اثبات باکرگی پیش نیاز ازدواج است : مادر عروس معمولا صبح بعد ازشب عروسی برای اثبات باکرگی دخترش یک دستمال خونی را به مردم نشان می دهد . اگر این موضوع ثابت نشود ، به احتمال زیاد شوهر زن را طلاق می دهد .
مادران امیدوارند که با فرو نشاندن نیاز جنسی از طریق ختنه ، از پیش آمدن چنین پیشامدهای غم انگیزی جلوگیری کنند . دکتر مولی ادامه می دهد " آنها می دانند که ختنه در حال حاضر باعث آزار دخترانشان می شود . اما فکر می کنند که با این کار در نهایت او می تواند ازدواج کند . "
و در فرهنگ محافظه کاری که تغییرات به آرامی اتفاق می افتد و احترام به بزرگ ترها واجب است ، از بین بردن چنین سنت جا افتاده ای بسیار سخت است . مولی می گوید " آنها می گویند ُ مادربزرگم این کار را کرده ، مادرم این کار را کرده و بنابراین دخترم هم باید این کار بکند ُ "
به دور از دوربین ها و دادگاه ها ، دکتر مولی به همراه دیگر زنان پزشک متخصص بیماری های زنان ، از طریق آموزش زنان فقیر و بی سواد درباره ی خطراتی که ختنه می تواند برای دخترانشان داشته باشد ، برای تغییر طرز فکری که باعث تداوم عمل ختنه می شود تلاش می کنند.
بعضی وقت ها او روحانیون مخالف ختنه را همراه خود می برد تا با این طرز فکر که اسلام این عمل را لازم می داند مقابله کند .
او هر روز به کمک تصاویر برای زنان 12 تا 15 ساله ای که به کلینیکش می آیند ، معنای ختنه را توضیح می دهد . او در حالی که با یک چوب بلند به تصویر اشاره می کند ، می گوید " در مصر ، جاهایی که ختنه ی ُ سبک ُ رایج است ، نوک کلیتوریس را می برند ."
آن طور که انسان شناسان تخمین می زنند این عمل قدمتی بیش از 2500 سال دارد ، بیش از هر جایی در آفریقای مرکزی ، کشورهای داخل صحرای آفریقا ، از موریتانی در غرب تا سومالی در شرق ، رایج است .
بر خلاف مصر که در ختنه برداشتن لب بیرونی آلت جنسی رایج است ، در این کشور ها دو لب را به هم می دوزند . این دو لب برای جلوگیری از داشتن رابطه جنسی قبل از ازدواج به هم دوخته می شوند .
فعالان حقوق بشر در مصر تخمین می زنند که 5 تا 6 درصد از تمام دخترانی که ختنه می شوند از نوعی عواقب ناشی از عمل ، مانند عفونت های دراز مدت یا نازایی ، رنج می برند . هر ساله تعدادی از آنها ، معمولا آنهایی که هموفیلی دارند ، در اثر خونریزی ناشی از عمل می میرند .
مولی می گوید امیدوار است بتواند با شرح عواقب عمل با تفکرات سنتی که مادران ، شوهران و مادر شوهر ها را متقاعد به ختنه ی دخترانشان می کنند ، مقابله کند .
زنانی که اغلب با بچه های کوچک در بغل یا در حال بازی روی زمین در کلینیک جمع شده اند ، قانع به نظر می آیند . وقتی مولی از آنها می پرسد که دخترانشان را ختنه خواهند کرد یا نه ؟ همه با هم سرهایشان را علامت نفی تکان می دهند . صفی ناز السید ، مادر 23 ساله ای که روسری بلند سیاه و نارنجی به سر کرده است می گوید " حالا که عواقبش را می دانم این کار را نخواهم کرد ."
با این حال هنوز هیچ تحقیقی برای نشان دادن میزان تاثیر فعالیت های بهیاران در کاهش تعداد عمل های ختنه انجام نشده است . بعضی سازمان ها تخمیم می زنند که 70 درصد زنان مصری ختنه می شوند ، اما جدیدترین تحقیقات این تعداد را بالای 90 درصد می داند .
بهیاران می گویند که قبل از آنکه موضوع با گزارش سی ان ان جنبه سیاسی پیدا کند . ، آنها به آرامی در حال تغییر دادن سنت ها بوده اند . عزیزا حسین ، مدیر انجمن برنامه ریزی خانواده قاهره می گوید " قبل از پوشش خبری ، ما در حال وارد کردن تدریجی ضربه ها بودیم ."
با این حال او امیدوار است بعد از اینکه سر و صداها خوابید ، او و دیگر بهیاران بتوانند دوباره کارشان را ادامه دهند . او پیش بینی می کند " در نسل بعدی ختنه متوقف خواهد شد . ما روی آن حساب کرده ایم ."
|
