|
تريبون فمينيستي ايران:
اعتقاد كلي جامعه به اين كه زنانگي چنان فريب آميز است و زن چنان غير واقعي كه روي صحنه تئاتر هم نقش او را مرد بايد بازي كند از يك طرف، و اين تصور غريب كه هنرپيشگي كاري مسخره است از طرف ديگر، در آغاز شكل گرفتن تئاتر در ايران – حدود 120-100سال پيش – شرايط را براي حضور زنان روي اين صحنه جادويي بسيار دشوار مي كرد.
تنها احساس همبستگي عميق زنانه و عزم و جسارت زن ارمني با استعدادي مانند وارتو در 84 سال پيش – سال 1337 ه. ق. / 1920 م. – مي توانست تاب تجربه هاي دشوار اوليه را بياورد.
اطلاعات ما در مورد وارتو زياد نيست؛ مي دانيم كه او هنرپيشه اول تئاتر ماهپار در 1301 ش. است ، نمايشنامه اي انتقادي در 4 پرده كه در سالن تئاتر سيروس متعلق به زرتشتيان به نمايش درآمد و گرچه تماشايش براي زن و مرد آزاد بود – آقايان در سالن مي نشستند و خانم ها در بالكن – با اين همه هنوز زنان مسلمان ايراني حق بازيگري كه هيچ حق تماشا هم نداشتند. چنين بود كه وارتو در 1303 ش. مسئوليت روي صحنه بردن نمايشنامه آدم و حوا را در خانه يكي از اعضاي جمعيت نسوان وطنخواه – كه از زنان مسلمان ايراني تشكيل شده بود – براي تامين مالي مجله نسوان وطنخواه و كلاس هاي آموزش بزرگسالان جمعيت فوق به عهده گرفت و هر چند كه تنها يك پرده از اين نمايش اجرا شد و سپس اوباش حمله كردند، بعدها با يادآوري آن لحظات پر مخاطره و هيجان، شهامت اعضاي جمعيت نسوان وطنخواه را ستود و حرف هاي جسارت آميزي را كه در آن لحظات بر زبان آورده بودند بازگفت. او كه روي صحنه صداي زنان ايران بود، و هر نقشي كه مي پذيرفت دفاع از حقوق زنان و ترويج نگرشي انتقادي نسبت به شرايط آنان را فراموش نمي كرد، در هر زمينه ديگري نيز اين احساس همبستگي و مسئوليت را به نمايش گذاشت.
وارتو به رغم مشكلاتي كه بازي در تئاتر برايش به وجود آورد، به طوري كه چند بار مجبور شد با نام مستعار لاله روي صحنه برود، هر جا كه از خاطراتش از بازيگري سخن گفت هيجان و شادي اش را از اين كه به فريادهاي در سينه خفته زنان پژواك بخشيده است ابراز كرد.
|
